Ik ben er zeker van. U heeft het zich wellicht ooit eens afgevraagd… Waarom de heren hun jasjes nu toch naar rechts sluiten (links over rechts), en de dames hun jasjes naar links (rechts over links) sluiten?
U bent alvast zeker niet de enige die zich deze vraag stelt!
Welnu, het antwoord voor beide vragen is eigenlijk redelijk simpel en logisch. Van waar komt dit gebruik?
Laten we beginnen met de heren. Het jasje of de vest, met de knopen op de rechterzijde, en de knoopsgaten aan de linkerzijde. Zo kennen we het toch allemaal ‘sinds mensenheugnis’. Als we het historisch bekijken, komen we tot het feit dat, in vroegere tijden, de kleding voor heren van stand, vooral dan de rijkere heren, de échte heren, voorzien was om ook wapens te dragen, of zelfs te verbergen.
Aangezien de meeste mannen hun zwaard, degen of sabel in de rechterhand zouden nemen of hielden, “het was dus handiger, en vooral veel sneller dan hun linkerhand, om het jasje, de vest of overjas te openen.” Ja, échte mannen nemen geen risico! Echte mannen denken ook functioneel. Puur voor het gemak, voor de efficiëntie dus. We moeten dit dus bekijken als louter een praktische maatregel.
Stijlmatig is hier geen enkele reden voor. Sartoriëel onbeduidend zelfs.
U kan hier ook goede voorbeelden van terugvinden in de oude portretten. Al deze ‘hand-in-waistcoat’ tekeningen en schilderijen die zo populair waren in de 19e eeuw… Zichtbaar is steeds één hand in een open gedeelte van de jas: rechts naar links, zodanig men snel het wapen kon trekken indien nodig.
Het zwaard of de sabel, werd immers meestal aan de linkerzijde gedragen, en zo kon het dus snel getrokken worden met de rechterhand !
Als het jasje of de vest andersom zou sluiten, zou het handvat, het heft van de degen, de sabel of het zwaard, immers vast geraken in de kleding. Totaal onpraktisch, en als het er op aan kwam, levensbepalend ! Ieder rechtgeaard heer van standing eiste dus steeds van zijn kleermaker dat de sluiting op deze wijze, vakmatig en professioneel werd uitgevoerd.
Deze wijze van dracht, en verwijzing naar een mannelijke levensstijl, deze traditie, werd dan ook logischer wijze overgezet naar al de andere (mannelijke) kledingstukken. Denk hierbij dan vooral aan de hemden en eventueel de gilets. Zo simpel is het ! ‘It’s elementary, my dear Watson’.
Waarom toch dragen de dames het dan net andersom, zal u zich afvragen? En ook dit heeft een zeer logische verklaring. De reden is echter niet omdat het dames zijn, en dames alles steeds anders moeten of willen doen. We kunnen ook stellen dat wapen dracht en dames niet écht samengaan, dus daar is ook geen reden in te vinden.
De echte dames van stand werden immers vroeger thuis aangekleed door hun bediendes, of de kamermeid, ‘the maid’, of de ‘nanny’: En voor een rechtshandig (de meeste mensen zijn nu eenmaal rechtshandig) persoon is het gewoon handiger om het rechts-over-links te doen vanuit een omgekeerd voorkant perspectief. Efficiëntie voor het personeel dus. Alweer een praktische uitwerking, om het leven gemakkelijker te maken voor al de betrokken partijen. Trouwens is het voor een rechtshandige heer ook gemakkelijker om de op zijn wijze gesloten kleding zelf terug te openen.
Hoogstwaarschijnlijk heeft het weinig of geen noemenswaardige invloed gehad doorheen de door ons gekende geschiedenis, maar ik ben er wel zeker van dat er ergens ooit wel een heer dit verkeerd ingeschat heeft, met zijn sluiting en knopen aan ‘de verkeerde kant’, en aldus jammerlijk te laat was om zijn sabel of degen te kunnen trekken, en zich terdege te kunnen verdedigen.
Conclusief kunnen we dus stellen dat hij daardoor middendoor gehakt werd, of iets dergelijks. Gelukkig weten we nu toch allemaal het ‘wat’, ‘hoe’ en ‘waarom’, maar dit zijn dus de initiële redenen waarom ontwerpers deze traditie aanhouden. U kan tevens de rechter-knoop-orientatie ook zien als een direct overblijfsel vanuit de toenmalige oorlogvoering:
“To ensure that an enemy’s lance point would not slip between the plates,” wordt immers door curators geschreven in “The Art of Chivalry: European Arms and Armor from the Metropolitan Museum of Art”, “they overlapped from left to right, since it was a standard fighting practice that the left side, protected by the shield, was turned toward the enemy. Thus, men’s jackets button left to right even to the present day.”
Conclusie:
Vanuit een praktisch standpunt werd er een efficiënte traditie opgestart. Heden ten dage totaal nutteloos, maar de achtergrond van het hele verhaal is eigenlijk dus best wel boeiend. U ziet het, zelfs nu nog, in de hedendaagse mode worden bepaalde tradities nog steeds gerespecteerd, al zullen weinigen écht weten waarom. En zoals we allemaal weten en begrijpen, zijn vele tradities er om geëerd en gerespecteerd te worden. Ze zijn immers ontstaan voor een bepaalde reden.
We kunnen wel stellen dat het hier om een triviaal feit gaat voor velen, om niet te zeggen de overgrote meerderheid, maar baat het niet, dan schaad het niet. En het kan een leuke gespreksstof zijn, in wat anders een saaie conversatie zou zijn!
Raphaël van den Poel, voormalig fashion consultant van Scapa, Reinhard Frans en Atelier NA maatpakken,
schrijft onze wekelijkse blog over gentleman zaken. Hij schrijft voor MYX Magazine, een Vlaams luxe lifestyle platform.
Hij heeft ook een eigen blog die je hier kunt lezen: http://belgiandandy.blogspot.com
The Belgian Dandy
